Achtergronden en verantwoording
Voor de geïnteresseerde lezers, geven wij hieronder ter verantwoording aan waar we de antwoorden op de vragen hebben gevonden. Het betreft openbare rapporten, die in opdracht van het ministerie of de provincie zijn opgesteld ten behoeve van de besluitvorming over kernenergie.
Als de antwoorden niet correct zijn, stuur ons dan een bericht.
Wat betekenen twee veel grotere centrales voor het vlakbij gelegen dorp Borssele en voor het landschap in het algemeen?
De huidige centrale heeft een vermogen van 485 MW; de twee nieuwe zouden elk 1.600 MW moeten worden [bron: eRISK, TK-brief minister Jetten]. In Finland is dit jaar een kerncentrale van 1.600 MW in gebruik genomen. De gegevens en afbeeldingen van deze centrale zijn in de fotobewerking gebruikt.
Gedurende de bouwtijd van minstens 10 jaar zullen er ongeveer 3.000 arbeidsmigranten nodig zijn. Moeten die ook gehuisvest worden in de gemeente en zo ja waar?
Volgens W+B zal tijdens de bouw een wisselend leger van arbeidsmigranten ingezet worden: nucleaire experts komen van de hoofdaannemer, aannemers voor de bouw zullen mensen uit goedkopere landen (Oost Europa) contracteren. Wat er overblijft als lokale werkgelegenheid, is vermoedelijk beperkt tot ondersteunende diensten als catering, taxidiensten en verkeersregelaars. Het is nog onduidelijk wie over de huisvesting gaat.
Borsele kent nu circa 9.000 woningen; kan dat zomaar toenemen naar 12.000 zonder het karakter van de dorpen te verliezen?
Zal het water van de Westerschelde voldoende zijn om de centrale te koelen of komen er twee koeltorens bij?
Het rapport van W+B doet de aanbeveling dat onderzocht moet worden of “de fysieke mogelijkheid om een koeltoren te plaatsen” bestaat en dat “de noodzaak van een (hoge) koeltoren worden bekeken en de mogelijkheden van een goede inpassing in het landschap daarvan”. (blz 181 en 182).
Deze koeltorens zullen van dezelfde afmetingen zijn als die in Doel; de totale koelbehoefte van de centrales in Doel is ruim 3.000 MW.
Wordt het drukker op de wegen en de winkels door de duizenden arbeiders, het bouwverkeer etc?
De bouwtijd is zo lang, omdat een gigantische bouwput moet worden gegraven, die met merendeels betonwerk moet worden gevuld. De afvoer van grond en de aanvoer van beton zal leiden tot een gestage stroom van vrachtwagens. Het is nog onduidelijk wie de verantwoordelijkheid draagt om deze verkeersstroom in goede banen te leiden.
Blijft het gebied wel aantrekkelijk voor huidige inwoners, toekomstige inwoners èn toeristen?
"Borsele" heeft heel lang een 'besmette' naam gehad. Juist nu dat effect bijna verdwenen is, staat Borsele weer volop in de schijnwerpers rondom kernenergie. Niemand zal naar Zeeland komen om in de buurt van een groot complex kerncentrales te wonen of vakantie te houden; mensen kiezen voor een woonomgeving en vakantieoord zonder kerncentrales. Dat effect kan zich snel ontwikkelen. Dit zou er voor pleiten vanaf nu de ontwikkeling van het toerisme en de huizenmarkt in detail te volgen. Ligt daar een rol voor de provincie?
Komt er meer industrie (of datacentra) bij omdat er toch voldoende stroom is? En zal men zich dan aan de belofte houden dat de ’harde grens’ tussen het industriegebied en de Sloerand-dorpen niet wordt overschreden voor die nieuwe industrie?
Enkele industriële sectoren zijn afhankelijk van goedkope en betrouwbare stroom. Zo zijn datacentra verschenen in de Wieringenmeer (overschot aan windenergie) en Eemshaven (naast twee nieuwe centrales). Een datacentrum bestaat uit een gigantische doos, waar maar weinig mensen werken. Zet je dergelijke dozen in de haven, of liever in de akkers naast Nieuwdorp?
Komen er extra hoogspanningslijnen bij, net zo hoog en groot als de nieuwe die dit afgelopen jaar zijn geplaatst? Wat betekent dit voor het fraaie cultuurlandschap van de Zak van Zuid-Beveland?
Het IAEA in Wenen stelt internationale technische normen voor kerncentrales op. Op grond hiervan moeten de nieuwe kerncentrales met twee onafhankelijke hoogspanningslijnen met het nationale net verbonden worden. De verbindingen moeten elk 3.200MW kunnen transporteren en zouden niet parallel aan de bestaande leidingen moeten lopen; dan één laagvliegende helikopter beide lijnen in een keer uit kunnen schakelen [IAEA, blz 8].
Er moet dus nog een hoogspanningsverbinding bij komen. Verschillende verbindingen en tracé's zijn mogelijk: Borssele - Rilland, Borssele - Ellewoutsdijk - Terneuzen, Borssele - Schouwen - Goeree - Maasvlakte enz.
Ondergronds leggen is ook een groot vraagteken. Er zijn nog geen ervaringen met dergelijk zware kabels en voor een kerncentrale zal niet met een onbeproefde verbinding geëxperimenteerd worden. Wel is het mogelijk een ondergrondse en onderzeese gelijkspanningskabel te leggen, maar die moet aan kop en staart van een peperdure omvormer moeten worden voorzien (en die verbruikt ook weer energie).
Is de bouw (12 miljard plus....?) niet veel te duur?
De investeringskosten van een kerncentrale van 1.600 MW worden geraamd op € 6 tot 9 miljard per stuk [W+B]. Dat is te veel volgens de beoogde bouwers, dus stellen zij de voorwaarde dat de overheid garant staat voor de investering. Dan kan de kostprijs van stroom dalen van 8,6 tot 6,3 cent/kWh (de afgelopen jaren - voor de oorlog in de Oekraïne - was dat 4 tot 7 cent/kWh) [W+B].
De overheid moet dus een steun geven van 8,6 – 6,3 = 2,3 cent/kWh. Dat is voor twee centrales €1,5 miljoen per dag (rekening houdend met 7.800 bedrijfsuren uur per jaar: 2 * 1.600.000 * 7.800 / 365 * €0,023 = €1,573 miljoen); en dat gedurende 60 jaar.
Dit gaat alleen om de garantie op de investering. Daarnaast willen de exploitanten dat de overheid bijpast als de marktprijs straks (tussen 2040 en 2200) onder de kostprijs duikt.
Door kernenergie zal de energierekening dus niet omlaag gaan.
Betalen wij daaraan mee?
Ja. Ten eerste zullen de subsidies via de belastingen betaald moeten worden.
De huidige kerncentrale is voor 70% van ons, Zeeuwen: provincie en gemeenten zijn aandeelhouders in PZEM en PZEM is voor 70% aandeelhouder in EPZ, eigenaar van de centrale. Het verlies van de kerncentrale tussen 2015 en 2022 kwam neer op ca € 1.000 per huishouden [jaarverslagen EPZ en PZEM, raming van de kostprijs van EPZ op 4,6 cent/kWh].
Het is niet duidelijk of EPZ of PZEM geld in de nieuwe centrales mogen steken. In ieder geval laten zij zich zeer positief uit over de komst van nog twee centrales naar Borssele.
Wordt er nòg meer radioactief afval in Borssele opgeslagen, en voor hoe lang?
De zeven maal grotere kerncentrales produceren ook zeven maal meer radioactief afval, van zeer hoog tot matig radioactief. Dat zal ongeveer 100 jaar bij COVRA in Borssele worden opgeslagen om verder af te koelen.
Daarna is het de bedoeling dat het voor een periode van 100.000 jaar veilig voor mens en dier wordt opgeborgen. Daar zijn ideeën voor, maar geen van allen getoetst of uitgevoerd. Probleem daarbij is, dat niemand kan voorzien welke geologische of menselijke gebeurtenissen het afval in de eindberging te wachten staat.
Maar ook voor de komende 100 jaar weten niemand wat ons hier in Zeeland te wachten staat aan onverwachte gebeurtenissen (overstromingen, scheepsongevallen, sabotage, oorlogen…).